Sự tăng vọt bí ẩn của tiền tệ Bắc Triều Tiên gợi lên một “trò chơi tiên đoán”

 
Ở các nền kinh tế thông thường, tiền tệ suy yếu trong thời điểm khó khăn, nhưng một điều gì đó phản trực giác đang xảy ra ở Bắc Triều Tiên: đồng won đang tăng giá khi mọi thứ đang trở nên tồi tệ hơn.
 
Đất nước của Kim Jong Un đã phải hứng chịu những lệnh trừng phạt khắc nghiệt nhất trong lịch sử, thiệt hại do lũ lụt lớn và đại dịch chưa từng có đã cắt đứt phần lớn hoạt động thương mại của nước này. Nền kinh tế đã giảm mạnh nhất trong hơn hai thập kỷ vào năm ngoái, trong khi người dân của nó đang phải đối mặt với một trong những tình trạng thiếu lương thực tồi tệ nhất trong hơn 10 năm.
 

 
Nhưng đồng won của Triều Tiên đã tăng 25% so với đồng đô la trong năm nay, được tính trên cơ sở trung bình hàng tháng bằng cách sử dụng các con số được báo cáo bởi hai tổ chức truyền thông theo dõi nó. Con số này tiếp tục theo đà tăng vọt ở mức 15% vào năm 2020.
 
Có những giả thuyết cạnh tranh về lý do tại sao điều đó lại xảy ra, từ việc đại dịch Kim đóng cửa biên giới giết chết nhu cầu ngoại tệ đến đất nước bị cô lập bắt đầu đàn áp việc sử dụng chúng. Dù lý do là gì, hầu hết những người quan sát đều đồng ý rằng đó không phải là điều tốt.
 
Kim Byung-yeon – giáo sư kinh tế tại Đại học Quốc gia Seoul, cho biết: “Một đồng tiền thường giảm giá khi một quốc gia gặp khó khăn, nhưng điều ngược lại đang xảy ra ở Bắc Triều Tiên. Bắc Triều Tiên có thể đang cố gắng tăng đồng won để hỗ trợ nền kinh tế, nhưng việc tiếp tục những nỗ lực như vậy cuối cùng có thể gây hại cho nền kinh tế thực tế nhiều hơn”.
 

 
Tỷ giá hối đoái không chính thức của Bắc Triều Tiên, cái mà được theo dõi bởi hai hãng tin tức, được hình thành tại thị trường địa phương “jangmadang” của đất nước đã phát triển để trở thành một nền kinh tế phi chính thức lớn. Tỷ giá chính thức của nó đã ổn định ở mức khoảng 100 won mỗi đô la trong thập kỷ qua, một mức mạnh giả tạo mà không được sử dụng như một dấu hiệu chỉ báo. Tỷ giá không chính thức là khoảng 5.200 won một đô la.
 
Theo Jiro Ishimaru, một nhà báo tại Asia Press International và Lee Sang Yong – tổng biên tập của Daily NK: Hoạt động trao đổi tiền tệ tư nhân là bất hợp pháp ở Triều Tiên, vì vậy hai công ty truyền thông là Asia Press International của Nhật Bản và Daily NK có trụ sở tại Seoul sử dụng mạng lưới con người bí mật bên trong đất nước bị cô lập để tổng hợp tỷ giá của họ. Họ nhận được thông tin về giao dịch tiền tệ tại jangmadang.
 
Theo Daily NK, tỷ giá nói chung ổn định ở mức khoảng 8.000 won / USD kể từ đầu năm 2013, nhưng đồng won bắt đầu tăng vào năm ngoái, đạt mức trung bình hàng tháng là 4.723 vào tháng 8, mức mạnh nhất kể từ tháng 6/2012.
 

 
Nhiều nhà quan sát cho rằng đại dịch coronavirus là nguyên nhân đằng sau sự gia tăng này.
 
Hoa Kỳ đã áp đặt lệnh cấm vận thương mại và tài chính hoàn toàn vào năm 2017, bên cạnh các lệnh trừng phạt đã có từ Liên Hợp Quốc, nhưng hàng hóa vẫn được đưa vào Bắc Triều Tiên, nhập lậu từ Trung Quốc.
 
Nhưng tất cả đã thay đổi khi Bắc Triều Tiên đóng cửa biên giới vào năm 2020, theo Lim Soo-Ho – nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Chiến lược An ninh Quốc gia, một tổ chức tư vấn do chính phủ tài trợ ở Seoul.
Lim nói: “Ngoại tệ vẫn là nhu cầu cho đến lúc đó. Khi hàng nhập khẩu vào miền Bắc giảm, nhu cầu ngoại tệ cũng tiếp tục giảm theo.”
 
Theo Hiệp hội Thương mại Quốc tế Hàn Quốc, một nhóm thương mại ở Seoul: Nhập khẩu từ Trung Quốc, đối tác thương mại lớn nhất của Bắc Triều Tiên, giảm hơn 90% hàng năm mỗi tháng từ tháng 8 năm 2020 đến tháng 2 năm nay, với sự sụt giảm tiếp tục sau đó.
Theo Ramon Pacheco Pardo – giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học King’s College London, các bức ảnh vệ tinh cho thấy những cây cầu và con đường nhộn nhịp một thời giữa Bắc Triều Tiên và Trung Quốc trở nên trống rỗng như thế nào sau khi biên giới đóng cửa.
 

Trade Standstill

Nhập khẩu của Triều Tiên từ Trung Quốc đã giảm mạnh kể từ năm 2020

 
Theo ông Kim của Đại học Quốc gia Seoul: Nhập khẩu sụt giảm không phải là lý do duy nhất dẫn đến sự gia tăng này. Lợi nhuận của đồng won ngụ ý rằng ngoại tệ cũng đã mất đi sức hấp dẫn đối với Bắc Triều Tiên và điều đó cho thấy một số hình thức đàn áp của chính phủ đối với việc sử dụng chúng.
 
Kim nói: “Mặc dù nhập khẩu giảm, đồng won sẽ không mạnh lên quá nhiều nếu đồng đô la vẫn có nhu cầu ở các thị trường địa phương.
 
Đại sứ quán Nga cho biết trong một bài đăng trên Facebook vào tháng 10 năm ngoái, nhiều cửa hàng bán lẻ ở thủ đô Bình Nhưỡng đã ngừng nhận đô la hoặc thẻ ngoại tệ trả trước của người nước ngoài và thay vào đó yêu cầu họ thanh toán bằng đồng won.
 
Các nhà chức trách tài chính đã yêu cầu người dân báo cáo việc nắm giữ ngoại tệ của họ và gửi chúng vào ngân hàng, Daily NK đưa tin vào tháng 4 này, trích dẫn một người không rõ danh tính ở Triều Tiên quen thuộc với vấn đề này.
 
Theo Kang Mijin – giám đốc điều hành của NK Investment Development, một công ty cung cấp dịch vụ dữ liệu cung cấp nghiên cứu và thông tin về thị trường Bắc Triều Tiên: Hầu hết người dân BắcTriều Tiên giữ đồng đô la ở nhà và sử dụng chúng để giao dịch hàng hóa. Điều đó đặc biệt đúng kể từ khi một cuộc cải cách tiền tệ lớn vào năm 2009 đã cắt giảm hơn 90% giá trị của các khoản nắm giữ bằng đồng won của họ.
 
Ông Kim của Đại học Quốc gia Seoul cho biết: “Bắc Triều Tiên có thể đã coi khoảng thời gian bị cô lập này như một cơ hội để khôi phục các hệ thống xã hội chủ nghĩa của mình”. Và để chính phủ duy trì quyền kiểm soát hệ thống đó, chìa khóa sẽ là trở về bên thắng.”
 
Ông Kang của NK Investment Development cho biết Bắc Triều Tiên có thể đang cố gắng bảo vệ người dân khỏi khó khăn kinh tế bằng cách tăng cường đồng won và gây ra giảm phát.
 
Thậm chí còn có giả thuyết cho rằng các nhà môi giới tiền tệ bí ẩn của Bắc Triều Tiên có thể đang đẩy nhanh lợi nhuận của đồng won thông qua giao dịch đầu cơ.
 
Dù sự thật là gì, các nhà phân tích cho rằng sự gia tăng bất thường của đồng won sẽ không kết thúc tốt đẹp.
 
Viện Phát triển Hàn Quốc – một tổ chức tư vấn của nhà nước Hàn Quốc, cho biết trong một báo cáo hồi tháng Giêng: sự sụt giảm thương mại và tiền tệ tăng cường chỉ ra một hệ thống kinh tế bị phá vỡ. Bắc Triều Tiên có thể đang đối mặt với cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất kể từ những năm 1990.
 
Choi Ji-young, một nhà nghiên cứu tại Viện Thống nhất Quốc gia Hàn Quốc, viện nghiên cứu trực thuộc chính phủ Bắc Triều Tiên, đã viết trong một bài báo vào tháng 8: Mặc dù lợi nhuận của đồng tiền có thể mang lại lợi ích cho các công ty được chính phủ hậu thuẫn và các hộ gia đình không nắm giữ đô la, nhưng sự biến động ngày càng tăng là tiêu cực cho cả đất nước. Cô viết: Thị trường đầy biến động làm gia tăng những bất ổn và cản trở việc phân bổ nguồn lực.
 
Đối với “những người Bắc Triều Tiên bình thường, đó là một dấu hiệu cảnh báo,” Pardo của Đại học King’s College London cho biết. “Những người Bắc Triều Tiên nghèo nhất, những người ít tiếp cận với đồng won hơn, có thể thấy mức sống của họ xấu đi so với những người có thể tự do tiếp cận tiền tệ hơn”.
 
Choi Eunju – một nhà nghiên cứu tại Viện Sejong, một trung tâm nghiên cứu tư nhân bao gồm các nghiên cứu về thống nhất và chính sách đối ngoại ở Seongnam, một thành phố phía nam Seoul, không bi quan như vậy. Cô nói:

Chế độ của ông Kim chú ý đến tình cảm của công chúng hơn bất kỳ chính phủ nào khác, và lưu ý rằng các nhận xét chính thức kể từ khi đại dịch bắt đầu cho thấy chính phủ đang cố gắng ngăn chặn vấn đề này trở thành một vấn đề xã hội. Nhưng nếu tình hình hiện tại tiếp tục trong một thời gian dài, mọi thứ có thể trở nên tồi tệ.

 

Theo Bloomberg